Falcowanie – co to jest?
Operacja introligatorska słownikowo nazwana “złamywaniem” potocznie znana jako falcowanie
to nic innego niż składanie papieru, czystego lub zadrukowanego na pół lub w dowolnych innych proporcjach w celu osiągnięcia docelowego formatu i liczby stron składki. Polega ono na złożeniu arkusza papieru wzdłuż linii prostej pod kątem 180 stopni. Miejsce złożenia nazywa się falcem lub złamem. Może odbywać się ręcznie – za pomocą kostki introligatorskiej lub maszynowo – za pomocą falcerki. Kostka introligatorska z wyglądu przypomina spłaszczony plastikowy ołówek. Za jej pomocą można dokładniej i estetyczniej niż palcami doprasować złożony już arkusz papieru.
W falcerce rolę kostki pełnią wałki złamujące, pomiędzy które papier jest dociskany nożem lub wałkami podającymi. Ważną rolę podczas złamywania odgrywają też włókna papieru, falcowanie powinno odbywać się wzdłuż włókien, jeśli (tak jak w przypadku map) złamów jest kilka, ważnym jest, aby przynajmniej pierwszy był w odpowiednim kierunku.
Rodzajów falcowania papieru jest wiele i ten, który zostanie wybrany zależy od tego, jak gotowy produkt poligraficzny ma wyglądać. Nie we wszystkich przypadkach jest ono ostatnią operacją introligatorską, a tylko przejściową, w przypadku gazet, czasopism lub książek. Skupiając się jednak na publikacjach nieperiodycznych i mniejszych niż książki wyróżnia się 6 podstawowych rodzajów falcowania:
falcowanie na pół – wykonuje się je w połowie arkusza, dzieląc go na dwie równe części. Może być wykonane więcej niż raz. Często stosowano podczas drukowania ulotek.
falcowanie w roladkę – nazywane też falcowaniem w “C”, polega na złamaniu publikacji dwa razy. Należy jednak pamiętać, że środkowe skrzydełko powinno być mniejsze o 1 lub 2 milimetry względem pozostałych dwóch, żeby nie zwijało się ani nie przeszkadzało podczas składania publikacji.
falcowanie harmonijkowe (w zygzak) – nazywane też falcowaniem w “Z”. W tym przypadku wszystkie skrzydełka powinny mieć taki sam wymiar.
falcowanie w ołtarzyk (obwolutowe) – dwa “boczne” skrzydełka razem wzięte powinny być rozmiarem takie same jak środkowa część. Może do niego być również dołożony big na środku największego skrzydełka, wtedy boczne powinny być o 1 milimetr mniejsze, żeby – tak jak w przypadku falcowania ” w roladkę” nie przeszkadzały podczas składania.
falcowanie prostopadłe każdy następny złam publikacji jest prostopadły do poprzedniego i wszystkie są wykonywane po tej samej stronie arkusza.
falcowanie krzyżowe – stosowane jest zazwyczaj przy większych arkuszach papieru. Ta metoda jest bardzo często mieszana z falcowaniem prostopadłym.
Prasowanie wykonuje się bardzo często w procesach introligatorskich. Niejednokrotnie podczas wykonywania danego produktu introligatorskiego wykonuje się prasowanie kilkakrotnie. Wykonuje się prasowanie stosów arkuszy, kartek, itp. Polega ono na ściśnięciu danego stosu z odpowiednią siłą. Istotą prasowania jest wyparcie powietrza spomiędzy arkuszy, kartek w stosie bez zmiany grubości poszczególnych arkuszy czy kartek. Zmniejsza się przy tym wysokość stosu. Zmniejszenie wysokości stosu jest miarą sprasowania. Wyróżnia się dwa rodzaje prasowania: prasowanie niekalibrujące, zwane prasowaniem, i prasowanie kalibrujące, zwane kalibrowaniem.